"الفه"؛ سنت دیرین مردمان لرزبان/ آئینی برای یادبود درگذشتگان

به گزارش خبرنگار مهر، پنجشنبه یا در لفظ دیگر شب جمعه آخر سال در لرستان با آیین ویژه ای برگزار می شود. اما لرستانی ها به جز این مراسم آیین دیگری را برای مردگان خود برپا می کنند که شو الفه (شب الفه) نام دارد.

آخرین شب جمعه پیش از شب عید نوروز را در لرستان "الفه" می گویند که در این شب مردم با توزیع خرما، شیرینی یا غذای گرم محلی برای مردگان خود طلب فاتحه می کنند.

اما برگزاری این آیین بدین شرح است که اهل فامیل بر سر مزار عزیزان خود رفته و با قرائت فاتحه و گذاشتن سبزه عید بر مزار اموات یاد آنان را گرامی می دارند و برای آمرزش اموات خود به دعا و نیایش می پردازند.

پس از بازگشت از گورستان هر خانواده به یاد درگذشتگان خود حلوا می پزد و آن را بین همسایگان خیرات می کند. مرسوم است که هنگام طبخ حلوا به یاد هر یک از درگذشتگان مشتی آرد در روغن داغ ریخته و با ذکر نام او و قرائت صلوات و فاتحه برای آمرزش او دعا می کنند.

برخی خانواده‌های عزادار و داغدیده این استان نیز سال جدید را بر سر خاک عزیزان خود سپری می‌کنند و برخی نیز سفره هفت سین را بر سر قبر آنان پهن می‌کنند.

لرهای بختیاری معتقدند روح درگذشتگان از بازماندگان انتظارهایی دارد، شاد یا ناشاد می شود، منتظر فرستادن ثواب، خواندن قرآن، فاتحه، دعا و یا پاداش نذر و حلوا و... هستند. در بختیاری، پس از مرگ فرد، مراسم سوم، هفتم، چهلم، سال، دو سالانه و... می گیرند و خیرات می دهند و از این که کسی از خوراک آنها بخورد بسیار خوشحال می شوند.

بختیاریها، آخرین جمعه قبل از عید را، به یاد مردگان اختصاص می دهند و با پختن حلوا، شیربرنج و نذر، آیینی را در یادکرد ارواح درگذشتگان خود برپا می دارند.

بختیاریهایی که عشایرند، آیین شان را در همان محیط گله داری در کوهستانها و دشتهای ناحیه قشلاق برگزار می کنند و ساکنان شهرها و روستاها در ییلاق و قشلاق این مراسم را در آخرین هفته اسفند ماه برپا می کنند.

در هنگام پختن حلوا زنان بختیاری با مدیریت کدبانوی خانه، یا زن سالخورده (مادربزرگها) با برشمردن نام تک تک مردگان خود (زن، مرد، پیر، جوان و کودک) از اقوام سببی یا نسبی مقدار کمی آرد، به روغن سرخ شده می افزایند و با ذکر صلوات، دعاهای فارسی، عربی و لری (بختیاری) شادی مرده های خود را می خواهند.

آیین دیرین الفه در بختیاری به پاس نکوداشت مردگان، یادکردشان، رضایتمندی و مددخواهیشان برپا می شود.

همچنین این مراسم در ایجاد الفت و مودت و رفع کدورتهای احتمالی نیز بسیار موثر است. این عمل عرفی مذهبی سبب افزایش دوستیها بین زندگان می شود.

پس از آنکه، حلوا کمی خنک تر شود به تعداد خانوارهای مورد نظر، برابر با سیاه چادرها و بستگان (گاهی تا چهل خانوار) مقداری حلوا در یک یا دو نان می گذارند و با کمک اعضای خانواده آن را تقسیم می کنند.

در این ایام تا یکی دو روز، آیین پختن و تقسیم حلوای الفه بین خانوارهای بختیاری اجرا می شود و چون چرخه پخت و توزیع ادامه دارد برای مدتی خوراک مردم، یا عصرانه آنها همین حلواست.

در خرم آباد و دیگر شهرهای لرستان اقوام با گرد هم آمدن به رسم دیرین در کنار یکدیگر با کنار گذاشتن کدورت ها و کینه ها ضمن برداشتن از حلوا، نقل و شیربرنج نذری برای مردگان فاتحه می خوانند.